Karakovan kelimesinin geldiği yer modern kovan olmadığı zamanlarda kovanları ağaçtan yapılarak siyah ve kara olduğu için bu adı almış. Herkesin dilinde olan karakovan balı, birçok kişi anlatır, birçoğu da karakovan balını arar. Ancak karakovan balını da tanımıyoruz önce tabirin sebebini iyi anlamamız lazım. Karakovanın adı, modern arı kovanı sistemi olmadan önce ağaç kütüklerinin içleri boşaltılarak ya da ağaç dalları hasır sepet gibi örülüp üstünde çamurla sıvanarak yapılan bir kovan türüdür. Günümüzde üretimi ve uygulaması kalmamıştır. Artık özel polen, propolis tuzakları olan havalandırma sistemleri olan gezgin arıcılığa müsait modern kovanlar üretilmektedir.
Peki nedir karakovan balının modern kovanlarda üretilen baldan farkı? Daha önce anlatmıştık ya kovanların içine 1.5mm kalınlığında pres mumlar konulur ve arılar bunların üzerine mum örerek kabartır diye. İşte Karakovanda üretilen balın içerisine petek konulmazdı ve arı tüm mumu tamamen kendi yapardı. Tabii modern üretim şekline göre çok daha düşük verimi olan bir sistem. Çünkü arı her 1 kg mum yapmak için 10 kg bal tüketiyor. Peki arı tüm mumu kendi yaptığı zaman ne oluyor? İşte o zaman petekli olarak yenen karakovan balı, yendiğinde ağızda mum kalmıyor, hepsi eriyerek gidiyor. Çoğu petekli bal tüketicisi de bundan dert yanar ağızda mum bırakmayan bal arar. Ancak bu üretim zaten modern kovanlarda da yapılıyor, çerçevelere yuvarlak ya da küçük kare kasetler halinde kasnaklar konularak mum konmadan üretim yapılıyor. Yani yine arı tüm mumu kendisi yapıyor.
Kovanın şekli değişti ama üretim metodu aynı, işte bu bala karakovan balı deniyor. Zaten karakovan balının süzmesi olmaz, kimse sizi süzme bir bala karakovan balı diyerek kandırmasın. Bunun ispatı mümkün değildir zaten ikisinin arasında da hiçbir fark yoktur. Kimse mumunu tamamen arıya ördürerek yaptığı balını mumdan ayırarak süzmez, süzme bal olarak satmaz. Tabii bu üretim şekli verimsiz olduğundan karakovan ballarının fiyatları pahalıdır. Anlattığım gibi tek farkı yerken ağızda mum kalmamasıdır.
Karakovan balı üretimi zaman içerisinde farklı metot ve teknikler kullanılarak değişime uğramıştır. Yazımızın içeriğinden de belirttiğimiz üzere ilk önce kütük kovanlarda yapılmış olan bu arıcılık yöntemi zamanla normal fenni kovanlara uyarlanarak fenni kovan da karakovan balı üretimi yapılarak karakovan arıcılığı devam etmektedir.
